16. De Oranjes

Het Huis van Oranje heeft in het verleden veel betekend voor deze streek. In de 80-jarige oorlog heeft Willem van Oranje (Vader des Vaderlands) ervoor gezorgd dat veel land werd gewonnen door inpoldering en dat vestingwerken werden gebouwd. Door wallen te bouwen in stervormen kon men de vijand slim af zijn. Hierdoor is er een nauwe band ontstaan met het Koninklijk Huis.

Een aantal hoogtepunten van de bezoeken van de Oranjes aan deze streek en hun betekenis:

Volgens de streekarchieven kwamen de Stadhouders van Holland zowel in Klundert als in Willemstad op bezoek. Prins Maurits, de zoon van Willem van Oranje, kwam hier graag en was ook geliefd bij de bevolking. Dat kwam waarschijnlijk mede vanwege zijn liefdadigheid en giften. Zo schonk hij bijvoorbeeld in 1622 de Klundertenaren hun stadhuis en gaf hij opdracht tot de bouw van de Koepelkerk (de eerste voor dat doel gebouwde Protestantse Kerk in Nederland) en een jachtslot (nu het Mauritshuis), beide in Willemstad. Prins Johan Willem Friso was hier op doorreis en kwam bij de overvaart over het Hollandsch Diep in 1711 om het leven (zie venster 17 – Beroemde passanten) (1).

Klundert was destijds al zeer Oranjegezind. Daar kwamen de Oranjes vaker op bezoek en daarom was er in de Franse tijd (1793-1815) geen burger te vinden die er in de gemeenteraad wilde zitten. Openlijk Oranjegezind zijn en zitting nemen in een “Franse” gemeenteraad… Dat kon niet! Een andere reden kan zijn dat men in Klundert streng protestant was en de Fransen rooms-katholiek.

Tot 1881 waren de landerijen en de boerderijen rond Klundert in het bezit van de Oranjes, later van de domeinen.

In 1898 brachten Koningin Wilhelmina en haar moeder Prinses Emma een bezoek aan het dorp Moerdijk; met de koningssloep kwamen zij aan in de haven van Moerdijk. In 1916 bezocht Koningin Wilhelmina tijdens de mobilisatie het militair tehuis aan het Molenpad te Willemstad. Willemstad was toen een garnizoensstad, waar veel soldaten gelegerd waren. De naam Kazernestraat is nog een herinnering aan die tijd (2).

In 1936 opende Koningin Wilhelmina de Moerdijkbrug, lange tijd de enige en dus de belangrijkste verbinding tussen Noord- en Zuid-Nederland. In 1978 opende haar dochter Koningin Juliana de vernieuwde Moerdijkbrug die nu meer rijbanen had gekregen om het verkeer van en naar het nieuwe industrieterrein Moerdijk in goede banen te kunnen leiden.

Dat de Oranjes zich op hun beurt ook verbonden voelden met Moerdijk blijkt uit het bezoek dat prinses Juliana op 28 mei 1946 aan Noordhoek bracht om het in de oorlog zwaar getroffen dorp een hart onder de riem te steken.

Na de watersnoodramp van februari 1953 bezocht Koningin Juliana in 1954 (3) nog diverse malen de dorpen en steden die getroffen waren door de ramp. In 1973 opende Hare Majesteit het vernieuwde Mauritshuis, waarna ze de Nederlands Hervormde Kerk bezocht. 

Prins Bernhard heeft een vergadering bijgewoond in het Arsenaal en tekende daar het gulden gastenboek; Prins Claus opende in het Oude Raadhuis een nieuw museum, genaamd “ De Cranerie” (4).

Prinses Margriet opende in 1983 de tentoonstelling over 400 jaar Willemstad en in 1989 heeft Koningin Beatrix Klundert bezocht .

Wetenswaardigheden over Oranjegevoelens:

– Koningin Beatrix is Vrouwe van Zevenbergen, Niervaert, Klundert en Willemstad.
– Kroonprins Willem- Alexander draagt de titels Heer van Klundert, Heer van Zevenbergen en Heer van Willemstad.
– In 1913 is er ter gelegenheid van 100 jaar onafhankelijkheid van de Fransen een historisch spektakel opgevoerd, waarbij het leven in deze streek onder de Oranjes tot leven kwam. De uitvoering vond plaats in de buurt van het oude steiger aan het Hollands Diep te Willemstad.
– In 1983 kwam Willem van Oranje (alias Korstiaan Dane) nog één keer naar Willemstad. Aan de haven werd wederom een toneelspel opgevoerd, nu over het leven van Willem van Oranje in Willemstad en zijn nazaten tot in het nabije verleden (5).
– In Willemstad wappert de Nederlandse driekleur op de toren van de Koepelkerk wanneer er een heugelijke gebeurtenis die betrekking heeft op het Oranje huis. De vlag is geschonken door de Koninklijke familie. De vorige vlag was ook een geschenk maar werd vervangen door een nieuwe na een oproep van het kerkbestuur.

Bronnen illustraties:
– Regionaal Archief West-Brabant