43. Nieuwe inwoners

In 1956 werd door het Economisch Technologisch Instituut aan het gemeentebestuur gemeld dat Zevenbergen “een uitgesproken vertrekgemeente” was. Midden in de babyboom kromp de bevolking van Zevenbergen jaarlijks met ongeveer 50 personen. Dat was zorgelijk omdat Zevenbergen werd gezien als centrumgemeente voor het West-Brabantse zeekleigebied. Uit onderzoek bleek dat het ontbreken van werkgelegenheid de belangrijkste oorzaak was. De werkgelegenheid nam af door verschillende maatschappelijk ontwikkelingen, zoals de mechanisatie in de landbouw. Bovendien was er een woningtekort. Er was daardoor weinig toekomstperspectief met als gevolg dat veel inwoners vertrokken.

Op zoek naar werk

Het gemeentebestuur besloot iets aan de leegloop te doen. De belangrijkste taak was het vestigingsklimaat te verbeteren en industrie en bedrijvigheid aan te trekken. Ook moesten nieuwe woningen worden gebouwd en het voorzieningenniveau verbeterd.

Begin jaren ‘60 ontstonden de eerste plannen voor een groot industrieterrein bij het dorp Moerdijk. Daar waren meerdere redenen voor (zie venster 41). Vooral de zoetwatervoorziening van Rotterdam en de uitbreiding van havenactiviteiten aldaar zorgden voor behoefte aan nieuwe locaties voor industrie en werkgelegenheid.

De gemeente Zevenbergen haakte aan bij deze plannen. Het industrieterrein zou veel werkgelegenheid bieden op korte afstand. Besluitvorming over grote projecten duurde toen ook al lang. De aanleg begon rond 1970. Inmiddels (2012) zorgt het industrieterrein Moerdijk voor bijna 20.000 directe en afgeleide arbeidsplaatsen.

Bevolkingsgroei: nieuwe uitdagingen

Vanaf 1970 begon Zevenbergen te groeien. Van 10.000 inwoners in 1970 tot 15.500 in 1980, een groei van 55%. Dat was veel meer dan in de andere woonkernen die met ongeveer 15% groeiden.

Het is een grote uitdaging om zo’n enorme bevolkingsgroei goed op te vangen. Dat begint bij woningbouw: Torenveld en Krooswijk werden de grote uitbreidingswijken.

Maar mensen willen ook sporten, muziek maken, recreëren, ze hebben zorg en onderwijs en openbaar vervoer nodig. Verkeer moet veilig worden afgewikkeld. Kortom, ook de voorzieningen moeten met de bevolking meegroeien. In die jaren ontstonden o.a. openbare school De Boemerang, gemeenschapshuis De Meerenhof, de Kinderboerderij, sporthal De Molenberg en hockeyclub HCZ. Groene Ster werd een omnium vereniging met handbal en volleybal als toppers. De judoafdeling bracht zelfs een Olympisch kampioen voort, Angelique Seriese. Tennisvereniging De Lobbelaer groeide van 200 naar 1000 leden.

Inschikken, aanpassen en samenleven

De grootste uitdaging lag echter bij de mensen zelf, zowel bij de oude als de nieuwe inwoners. Tot dan toe deed men de zaken op z’n Zevenbergs. De bevolking was behoorlijk traditioneel en volgzaam ingesteld. Besturen van gemeente en instellingen werd gedaan door notabelen afkomstig uit de verschillende zuilen (zie venster 44). De nieuwe inwoners brachten nieuwe gewoonten, hobby’s en ideeën mee. Zij kwamen grotendeels uit de Randstad, men noemde ze ook wel “bovensloters”. Deze mensen werden maatschappelijk actief. Ze werden lid van bestaande verenigingen waardoor nieuwe inzichten, nieuwe invloeden en nieuwe ideeën ontstonden. Bestaande structuren werden daardoor opengebroken en dat zorgde voor een doorbraak in de jaren ’70. Het effect was in de beginperiode negatief, bij veel organisaties was de continuïteit en samenhang deels weg. Dat moest zich opnieuw “zetten”.

Een mooi voorbeeld is Carnaval. Daar hadden die “bovensloters” toch geen verstand van! Maar de nieuwe inwoners deden daar aan mee. Sterker nog, ze wilden meedenken, meebesturen, of zelfs in de Raad van Elf! De Zevenbergenaren vonden het best lastig. Zouden die bovensloters het wel snappen? Ging de eigenheid van Zevenbergen niet verloren?

Na enkele jaren begon de positieve kant door te dringen. Veel bestaande activiteiten kregen een impuls door al die nieuwelingen. Bovendien ontstonden nieuwe activiteiten, zoals het Sociaal Kultureel Werk. Dit is er nu nog, onder de vlag van Surplus. Langzaam maar zeker kwamen oude en nieuwe inwoners tot elkaar. Men maakte ruimte voor nieuwe dingen, schikte wat in en paste zich aan. Zo vernieuwde Zevenbergen zich tot een gezellige en vitale gemeenschap.

Nieuwe Moerdijkers

Zo’n grote bevolkingsgroei is er in onze regio niet meer geweest. Het aantal inwoners schommelt nu vlak onder de 37.000. Maar er is wel vernieuwing door allerlei oorzaken. Jongeren vertrekken voor hun studie maar komen terug met partners van elders. Het asielbeleid en de behoefte aan arbeidskrachten zorgt voor nieuwe inwoners uit allerlei landen. Mensen zijn mobieler, verhuizen sneller dan voorheen, vooral zij die bij internationale bedrijven werken. In Moerdijk wonen nu meer dan 80 nationaliteiten. Van België tot Brazilië, van China tot Colombia, van Somalië tot Amerika en alles wat er tussen ligt. Al die nieuwe Moerdijkers brengen vernieuwing mee. Door hen op te nemen in de gemeenschap, door van beide kanten aan te passen en in te schikken blijft Moerdijk vitaal. Nieuwe Moerdijkers zijn de levensverzekering van onze samenleving.

Bronnen:
– Brief van ETIN, Economisch Technologisch Instituut voor Noord Brabant van 10 augustus 1956
– Antwoordbrief van Burgemeester en Wethouders van Zevenbergen van 18 augustus 1956
– Nota PON (ongedateerd) als bijdrage aan het Structuurplan Zevenbergen: onderzoek naar benodigde voorzieningen bij bevolking van 27.500 personen
– Informatiebrieven in meerdere jaren van de Provincie Noord Brabant aan de voormalige gemeenten met informatie over de bevolkingsaantallen

Bronnen illustraties:
– 1. en 2. Heemkundige Kring ‘Willem van Strijen’ Zevenbergen